Delirium tremens – delirka co to jest?

Bardzo często słyszymy, że na oddział w szpitalu przyjęto alkoholika w stanie delirki. Może nawet słyszeliśmy od sąsiadów, że mieli do czynienia z kimś w stanie delirium alkoholowego, a może któregoś dnia sami byliśmy świadkiem wystąpienia takiego stanu u drugiej osoby. Niezależnie od okoliczności, w których słyszeliśmy o takim przypadku, warto mieć świadomość, czym stan delirium tak właściwie jest, kiedy można się z tym spotkać i jak należy wówczas zareagować.

Delirium tremens – co to takiego? Kogo dotyka delirka?

Delirium tremens, inaczej: majaczenie drżenne lub biała gorączka. Jest to majaczenie alkoholowe, do którego dochodzi w stanie zaburzenia świadomości. Osoba w stanie delirium może mieć urojenia, doświadczać omamów lub iluzji. Delirium towarzyszą inne objawy somatyczne, a także zaburzenia wegetatywne.

Na doświadczenie stanu delirium w szczególności narażeni są alkoholicy w wysokorozwiniętej chorobie alkoholowej, często wpadający w ciągi alkoholowe. Na rozwinięcie tego stanu wpływa nagłe odstawienie lub drastyczne zmniejszenie dawek przyjmowanego alkoholu.

Pełne objawy delirium najczęściej rozwijają się po 2-3 dniach od zaprzestania picia, a te mogą doprowadzić nawet do śmierci – ta stanowi poniżej 4% przypadków osób dotkniętych stanem majaczenia alkoholowego.

Delirium tremens – objawy

Objawy delirium tremens są wieloaspektowe i bardzo zróżnicowane, obejmują wiele obszarów. Wśród nich znajdują się objawy somatyczne i psychiczne. Wydzielamy:

• objawy podstawowe: majaczenie, omamy, iluzje (wzrokowe i słuchowe), drżenie mięśniowe;
• objawy towarzyszące: zaburzenia snu, urojenia, napady drgawkowe, objawy nadaktywności układu współczulnego, zapalenie płuc, niewydolność krążeniowa, niewydolność nerek lub wątroby.

Zwraca się także uwagę na objawy wczesne delirium, czyli: lekkie drżenie mięśni i odczuwanie lęku. U osoby dotkniętej stanem delirki mogą wystąpić także: podwyższona gorączka, ból w klatce piersiowej, przyspieszony oddech, zaburzenia rytmu serca, nadmierna potliwość, nagłe zmiany nastroju, w tym agresja.

Należy dokładnie obserwować taką osobę, gdyż wszystkie te objawy mogą doprowadzić do stanu zagrożenia zdrowia lub życia, a osoba doświadczająca majaczenia alkoholowego może wykazywać zachowania niebezpieczne dla otoczenia.

Przyczyny delirium alkoholowego

Spożywany alkohol wpływa pobudzająca na układ nerwowy. Stan uzależnienia substancjami alkoholowymi powoduje, że układ ten nie jest w stanie pracować prawidłowo bez stale dostarczanego mu alkoholu. Wpływ alkoholu na neuroprzekaźniki naszego mózgu jest niezwykle szkodliwy – dochodzi do ich zaburzenia ich pracy, co wywołuje pozorny efekt relaksu po spożyciu kolejnej dawki.

Nagłe zmniejszenie dawki lub całkowite odstawienie alkoholu powoduje stan nadmiernego pobudzenia neuroprzekaźników. W efekcie dochodzi do licznych zaburzeń świadomości, doświadczamy omamów i halucynacji, a to powoduje kolejne objawy somatyczne w naszym organizmie. Dochodzi do stanu delirium. Rozwija się ono stopniowo, a swój szczyt osiąga zazwyczaj w 2-3 dobie od spożycia ostatniej dawki. Objawy te mogą utrzymywać się do tygodnia, jednak ich przebieg może okazać się niekontrolowany i w skutkach niebezpieczny.

Fazy rozwoju delirium

Rozwój delirium alkoholowego można rozpisać na cztery fazy, w których uwidaczniają się kolejne objawy:

1. 6-12 godzin od ostatniej dawki. W pierwszej fazie dochodzi do drobnych objawów delirium, do których możemy zaliczyć:
   • ból głowy,
   • nieregularne tętno,
   • nudności,
   • niepokój,
   • trudności ze snem.
2. 12-24 godziny od ostatniej dawki. Na tym etapie zaczynają pojawiać się halucynacje, które dzielą się na różne rodzaje:
   • halucynacje czuciowe – osoba w delirium może odczuwać świąd skóry, pieczenie, a także drętwienie kończyn; w rzeczywistości te objawy nie istnieją, ale taka osoba jest przeświadczona, że tak,
   • halucynacje wzrokowe – może dojść do widzenia różnych obrazów czy osób, często nawet nieżyjących,
   • halucynacje słuchowe – można słyszeć odgłosy i dźwięki, które wcale nie istnieją.
3. 24-48 godzin od ostatniej dawki. Po tym czasie dochodzi do eskalacji objawów, osiągają one swoje największe natężenie.
4. 48-72 godziny od ostatniej dawki. Największe nasilenie objawów delirium nadal trwa.

Dopiero po 72 godzinach objawy mogą stopniowo zacząć ustępować, a stan alkoholika zaczyna się poprawiać. Może jednak dojść do niebezpiecznych powikłań, które będą wymagały odpowiedniej reakcji.

Jak reagować na stan delirium?

Delirka alkoholowa to nie tylko zaburzenia świadomości, ale też wysokie ryzyko dla zdrowia i życia. Może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, takich jak arytmia, a nawet zawał mięśnia sercowego. Nie należy więc ignorować objawów delirium, a reagować.

W przypadku styczności z osobą w stanie delirium należy wezwać pogotowie ratunkowe. Do czasu przyjazdu pogotowia należy postępować zgodnie z instrukcjami operatora ratunkowego, który podpowie, w jaki sposób najlepiej zabezpieczyć poszkodowanego w taki sposób, aby nie zagrażała ani sobie, ani nikomu w najbliższym otoczeniu.

Na specjalistycznym oddziale w szpitalu osobie zmagającej się z majaczeniem alkoholowym zostanie udzielona pomoc i zastosowane odpowiednie leczenie.

Diagnostyka i leczenie delirium

Diagnostyka delirium tremens opiera się przede wszystkim na zaobserwowaniu objawów. Należy brać pod uwagę ewentualne choroby, z którymi zmaga się dana osoba, a także to, czy osoba cierpi na uzależnienie od alkoholu. Warto mieć na uwadze, że podobne dolegliwości i zachowania mogą wywoływać inne choroby spowodowane regularnym spożywaniem alkoholu, takie jak alkoholowe zapalenie wątroby czy zaburzenia elektrolitowe.

Delirium alkoholowe wymaga leczenia w szpitalu pod pełną kontrolą lekarzy. Majaczenie alkoholowe najlepiej leczyć lekami benzodiazepinowymi, które uspokajają i działają przeciwlękowo oraz nasennie. W niektórych przypadkach benzodiazepiny mogą okazać się niezbędne w celu uniknięcia śmierci pacjenta.

Niekiedy stosuje się również akamprozat, który działa poprzez regulację neuroprzekaźników w mózgu, zwiększa stężenie serotoniny i wspomaga utrzymanie abstynencji alkoholowej. Często stosuje się go po wyleczeniu stanu delirium, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu takiego stanu.

Podsumowanie

Delirium tremens to majaczenie alkoholowe, do którego dochodzi najczęściej w 2 lub 3 dobie od zaprzestania spożywania alkoholu. Dzieje się tak wskutek wzmożonej pracy neuroprzekaźników w mózgu, które na czas dostarczania alkoholu do organizmu były stłumione. Objawy delirium to przede wszystkim halucynacje i drgawki, ale też nieregularne tętno i nagłe zmiany w zachowaniu. Następstwem takiego stanu może okazać się niebezpieczne zaburzenie układu krążeniowego, a w efekcie nawet śmierć. Należy więc niezwłocznie zareagować, wzywając pogotowie ratunkowe, jeśli mamy do czynienia z osobą w stanie delirki alkoholowej. Pamiętajmy, że leczenie delirium, choć powinno odbywać się na oddziale w szpitalu, nie jest leczeniem alkoholizmu. Po ustaniu objawów delirium warto zaproponować takiej osobie pomoc w walce z uzależnieniem i wskazać różne drogi, takie jak psychoterapia.