Ubezwłasnowolnienie alkoholika: Perspektywa rodzin

Uzależnienie od alkoholu to poważny nałóg o charakterze przewlekłym. Choroba ta w znacznym stopniu wpływa na całe życie chorego oraz jego najbliższych: może doprowadzić nie tylko do problemów zdrowotnych, ale i finansowych, konfliktów w rodzinie, rozpadów relacji, wielu traum, sytuacji potencjalnie niebezpiecznych, a nawet tragedii. Nieleczona zazwyczaj tylko się rozwija, doprowadzając do coraz bardziej opłakanej sytuacji, w której grzęzną alkoholik i jego rodzina. Aby w ogóle rozpocząć leczenie tego schorzenia, warto zachęcić do tego alkoholika, tak żeby inicjatywa wyszła przede wszystkim z jego strony. Zdarza się jednak, że chory nie chce podjąć się leczenia, a alkoholizm postępuje i rujnuje życie jego oraz najbliższego otoczenia. Czy można wobec tego skierować alkoholika na leczenie przymusowe? Jak się okazuje, w pewnych przypadkach jest to możliwe. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się, jak to zrobić i gdzie pokierować się po pomoc w tej sprawie.

Leczenie przymusowe alkoholika – czy alkoholika można ubezwłasnowolnić?

Powszechnie wiadomo, że odwyk i terapia w ośrodku uzależnień wymagają wyrażenia zgody przez pacjenta. W takiej sytuacji alkoholik sam musi uświadomić sobie swój problem, wyrazić chęci wyjścia z nałogu i postanowić podjąć walkę z nałogiem. Wówczas możliwe staje się umieszczenie chorego w ośrodku specjalistycznym pod odpowiednią opieką. Niestety, odsetek alkoholików, którzy chętnie podejmują się takiego leczenia, jest stosunkowo niewielki. Większość osób uzależnionych z różnych powodów nie podejmuje żadnych działań. Często w dłuższej perspektywie doprowadza to do licznych dramatów rodzinnych i bardzo trudnej sytuacji życiowej. W takiej sytuacji może pojawić się pytanie: czy można skierować alkoholika na leczenie przymusowe?

Do leczenia przymusowego alkoholika można doprowadzić, gdy poddany zostanie on ubezwłasnowolnieniu. Nie jest to jednak ogólnodostępne rozwiązanie i trzeba spełnić pewne warunki, żeby ubezwłasnowolnienie alkoholika stało się osiągalne. Najpierw jednak należy wiedzieć, że ubezwłasnowolnienie dzieli się na dwa stopnie: częściowe i całkowite.

• Ubezwłasnowolnienie częściowe charakteryzuje się ograniczoną zdolnością do czynności prawnych.
• Ubezwłasnowolnienie całkowite dotyczy odebrania zdolności do podejmowania czynności prawnych.

Na podstawie podejmowanych przez alkoholikach działań można ustalić, do którego stopnia ubezwłasnowolnienia się on kwalifikuje:

• ubezwłasnowolnić częściowo można wówczas, gdy alkoholik wymaga pomocy w prowadzeniu swoich spraw prawnych,
• ubezwłasnowolnić całkowicie można wtedy, gdy osoba, która ukończyła trzynasty rok życia, nie jest w stanie podejmować świadomych czynności prawnych.

Ubezwłasnowolnienie sprowadza się więc przede wszystkim do odebrania choremu zdolności do czynności prawnych – osoba ubezwłasnowolniona traci zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań. Dopiero w takiej sytuacji prawnej możliwe staje się przymusowe wysłanie chorego na leczenie odwykowe. Jednakże co należy zrobić, aby do tego ubezwłasnowolnienia w ogóle doprowadzić?

Jak ubezwłasnowolnić alkoholika? Pierwsze kroki, wniosek, wymagania

W celu ubezwłasnowolnienia osoby uzależnionej, należy skierować się do sądu. To tam należy złożyć odpowiedni wniosek o ubezwłasnowolnienie alkoholika. Trzeba jednak przed tym zebrać odpowiednie dowody – to one stanowią podstawę do uznania podania, w innym przypadku wniosek zostanie odrzucony.

Składając taki wniosek, należy pamiętać o wypełnieniu wszystkich najważniejszych danych osobowych, w tym uzupełnienie go o odpis aktu urodzenia osoby uzależnionej i wnioskodawcy. Należy też dołączyć odpowiednią dokumentację medyczną. Wymagane będzie także wniesienie potwierdzenia opłaty sądowej.

Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy będzie mógł złożyć taki wniosek. Do składania wniosku o ubezwłasnowolnienie upoważnieni są:

• małżonek osoby uzależnionej,
• krewni w linii prostej,
• rodzeństwo,
• przedstawiciel ustawowy.

Warto pamiętać, że jeśli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy konkretnie osoby uzależnionej od alkoholu, należy wykazać na piśmie, że osoba ta zmaga się z alkoholizmem o charakterze zaburzeń psychicznych – w celu podparcia tej tezy, niezbędna może okazać się właśnie dokumentacja medyczna lub zeznania świadków. W razie niedostarczenia wszystkich wymaganych zaświadczeń, wniosek może zostać odrzucony. Jak zatem powinien wyglądać taki wniosek?

Wniosek o ubezwłasnowolnienie – przykład

Na początku podkreślmy, że nie istnieje jeden wzór wniosku o ubezwłasnowolnienie. Wynika to z faktu, że ubezwłasnowolnić można nie tylko alkoholika, a dowolną osobę, która tego wymaga. Co więcej, każdy przypadek osoby uzależnionej może różnić się znacząco od siebie, więc każdy wniosek może wymagać innych danych.

Niemniej istnieją elementy jak najbardziej wskazane do zawarcia w takim wniosku. Oto one:

• dane osobowe osoby, której wniosek dotyczy,
• dane osobowe wnioskodawcy,
• cel ubezwłasnowolnienia,
• dokumentacja medyczna,
• dowody (np. zeznania świadków, dokumenty, wyciągi z konta bankowego),
• zaświadczenie poradni przeciwalkoholowej,
• potwierdzenie wniesienia opłaty sądowej.

Co dalej? Skutki ubezwłasnowolnienia, ile czasu trwa ubezwłasnowolnienie alkoholika…

Jeżeli zostanie wydana zgoda na ubezwłasnowolnienie alkoholika, przyniesie to za sobą konkretne konsekwencje prawne. Wiele zależy od tego, czy przyznano zgodę na ubezwłasnowolnienie całkowite czy częściowe.

Najważniejszym skutkiem prawnym ubezwłasnowolnienia częściowego jest, jak nazwa sugeruje, częściowe ograniczenie zdolności do czynności prawnych. Wówczas taka osoba jest zdolna do zaciągania zobowiązań, rozporządzania swoim majątkiem czy podejmowania czynności prawnych, ale wymagana jest do tego zgoda kuratora. Samodzielnie taka osoba może natomiast dokonywać czynności drobnych, takich jak umowy o charakterze spraw bieżących życia codziennego.

W przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego taka osoba całkiem traci zdolność do podejmowania czynności prawnych. W tym przypadku osoba ubezwłasnowolniona może jedynie zawierać umowy drobne, takie jak robienie zakupów, o ile nie pociąga to za sobą krzywdy tejże osoby.

To, co jednak jest najistotniejsze z perspektywy rodziny alkoholika w takiej sytuacji, to możliwość wysłania alkoholika na leczenie przymusowe. Takie leczenie jest uzasadnione jedynie w określonych przypadkach uzasadnionych przepisami prawa, a do takich zalicza się właśnie ubezwłasnowolnienie alkoholika. Chociaż najbardziej skuteczną formą leczenia jest oczywiście leczenie dobrowolne, nierzadko wariant przymusowy jest ostatnią deską ratunku dla rodziny chorego.

Warto jest mieć świadomość, że decyzja o ubezwłasnowolnieniu alkoholika wystawiana jest na okres bezterminowy. Alkoholik może odzyskać swoje prawa, jeżeli tylko pozwoli mu na to poprawa stanu psychicznego. Warto więc, mimo wszystko, zachęcać alkoholika do dobrowolnego poddania się leczeniu uzależenienia.

Podsumowanie

Życie z alkoholikiem może okazać się trudne, a nawet niebezpieczne zarówno dla niego samego, jak i dla jego rodziny. Istnieją sytuacje, w których stan psychiczny osoby uzależnionej pogarsza się do tego stopnia, że osoba ta nie jest już w stanie decydować o sobie. Wówczas istnieje możliwość złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie alkoholika – aby nie został odrzucony, należy pamiętać o dostarczeniu do sądu twardych dowodów poświadczających o faktycznym stanie psychicznym alkoholika i dokumentację medyczną na temat jego choroby. Jest to niekiedy jedyne wyjście dla rodzin dotkniętych tą trudną sytuacją życiową, a zarazem takie, które umożliwia wysłanie alkoholika na leczenie przymusowe. Warto najpierw porozmawiać z taką osobą i spróbować pomóc w inny sposób, ale w niektórych przypadkach jedynym wyjściem z sytuacji może okazać się właśnie ubezwłasnowolnienie.