Jak pomóc alkoholikowi, który nie chce się leczyć?

Większość z nas, kiedy zderzy się z rzeczywistością i uświadomi sobie, że bliska nam osoba ma problem z alkoholem, w pierwszym odruchu będzie chciała pomóc tej osobie. Niestety, często okazuje się, że alkoholik nie chce leczenia – lub nawet nie widzi swojego problemu. Wówczas w głowie każdego pojawia się pytanie: jak pomóc alkoholikowi, jeśli on nie chce pomocy? Czy da się pomóc osobie uzależnionej od alkoholu? Co robić w takiej sytuacji i jakie istnieją metody leczenia alkoholizmu?

Alkoholizm – objawy

Początkowo możemy zastanawiać się, czy aby na pewno nie wyolbrzymiamy – czasem to nawet sam alkoholik może nam to zarzucić, nawet jeśli sytuacja jest oczywista. Warto dobrze przyjrzeć się objawom uzależnienia od alkoholu, aby być pewnym, a następnie przemyśleć plan pomocy alkoholikowi.

Objawy uzależnienia mogą się bardzo od siebie różnić. Wiele zależy od poziomu rozwoju nałogu, ale przede wszystkim będą to:

• stopniowo i stale zwiększająca się tolerancja organizmu na alkohol,
• coraz częstsze, a nawet regularne picie,
• racjonalizacja picia,
• potajemne picie,
• zaniedbywanie obowiązków.

Mogą być to objawy z pozoru oczywiste, lecz w rzeczywistości niektóre z nich łatwo przegapić. Jeśli jednak dostrzeżemy takie zachowania u bliskiej nam osoby, oznaczać to może, że jest to pora najwyższa na pomoc bliskiemu alkoholikowi.

Jak żyć z alkoholikiem?

Najczęściej chęć niesienia pomocy dotyczy osoby, która mieszka z nami – może być to nasz partner, dziecko czy rodzic. Należy jednak wiedzieć, że podjęcie decyzji o leczeniu dla alkoholika nie jest łatwe – do tego czasu trzeba, jeśli decydujemy się nie opuścić takiej osoby, żyć z alkoholikiem pod jednym dachem. W takiej sytuacji mogą pojawić się pewne komplikacje: odruchowo na kolejne ciągi alkoholowe reagujemy gniewem, doszukujemy się różnych rzeczy, nie ufamy, oceniamy. Choć takie reakcje są zrozumiałe w tak trudnej emocjonalnie sytuacji, nie jest to dobra droga.

Aby pomóc alkoholikowi, należy zacząć przede wszystkim od wsparcia. Spokojna rozmowa jest czymś, co dobrze jest zaoferować w pierwszej kolejności, ale należy przestrzegać kilku ważnych zasad:

• Wspieraj.

• Nie obwiniaj.

• Nie ulegaj.

W przeciwnym wypadku alkoholik poczuje się oceniany, a nie wspierany. Wyrzuty sumienia mogą spowodować u niego wycofanie się i zamknięcie na jakiekolwiek próby nawiązania kontaktu, a co za tym idzie – pomocy. Trzeba jednak pamiętać, że nie w tym rzecz, aby dać wejść sobie na głowę – nie powinniśmy wierzyć ślepo w każde słowo alkoholika i dawać się szantażować. W przeciwnym razie nie pomożemy mu, a jedynie staniemy się osobami współuzależnionymi, nad którymi alkoholik ma kontrolę.

Jak pomóc alkoholikowi?

Pomoc osobie uzależnionej od alkoholu należy odpowiednio rozplanować. Jak już powiedzieliśmy, dobrze jest zacząć od szczerego wsparcia i spokojnej rozmowy. Jest to czas, w którym warto w opanowanym tonie wyrazić swoje obawy oraz wątpliwości, a także wstępnie zaproponować sposoby leczenia. Dobrze też najpierw wybadać teren, aby wiedzieć, czy dana osoba w ogóle zdaje sobie sprawę ze swojego problemu.

Pamiętajmy, aby nie dawać się ponieść emocjom – tak, aby nie doszło do wybuchu konfliktu, po którym sytuacja mogłaby się jedynie pogorszyć.

Kiedy jednak nawiążemy nić porozumienia, nie poprzestawajmy jedynie na okazaniu wsparcia i zrozumienia. Rozmowa nie wyleczy nikogo z alkoholizmu, do tego potrzeba leczenia. Jeśli etap rozmowy już za nami, pora na etap zachęty do leczenia. W tym celu ważne będzie wcześniejsze przygotowanie się: na przykład zrobienie spisu placówek, w których alkoholik będzie mógł podjąć się leczenia, a także sprawdzenie listy specjalistów, którzy zajmują się uzależnieniami. Można też poszukać dodatkowo informacji o spotkaniach grup AA w okolicy.

Tradycyjne sposoby leczenia alkoholizmu

W większości przypadków niezbędna do wyleczenia alkoholizmu będzie terapia odwykowa. To właśnie na niej alkoholik – w czasie leczenia i w izolacji od świata zewnętrznego – prowadzony jest przez cały proces leczenia. W tym czasie, pod okiem specjalistów, alkoholik poznaje mechanizmy rządzące uzależnieniem od alkoholu, uświadamia sobie swoje emocje, uczy się radzenia sobie z nimi i rozpoczyna etap pracy nad sobą.

Taka terapia to nie tylko odwyk i czas trzeźwości – który jest oczywiście niezbędnym krokiem do podjęcia leczenia – ale też czas samoświadomości i samonauki, aby nauczyć się radzenia sobie z nałogiem.

Kiedy czas terapii odwykowej dobiegnie końca, przychodzi czas zmierzenia się z rzeczywistością. W wielu przypadkach ten moment może okazać się decydujący, bo alkoholik po okresie izolacji w ośrodku leczenia musi zmierzyć się z wieloma trudnościami, w dużej mierze z konsekwencjami swojej choroby oraz z wieloma wyzwalaczami. Jest to okres próby, dobrze więc pomyśleć o pozostaniu pod opieką specjalisty, a nawet o regularnym uczęszczaniu na spotkania grup AA. Jest to o tyle istotne, żeby alkoholikowi łatwiej było utrzymać motywację pozwalającą mu pozostać w trzeźwości.

Alternatywne metody leczenia alkoholizmu

Istnieją też alternatywne metody leczenia, które jednak są tak naprawdę sposobami wspomagającymi – których nie należy stosować jako odpowiednik leczenia specjalistycznego. Metody te nastawione są przede wszystkim na rozładowanie negatywnych emocji i wyciszenie umysłu, co może ułatwić utrzymanie kontroli w trudnych momentach. Do takich metod zaliczymy: medytację, jogę, terapię mindfulness, arteterapię, a nawet dogoterapię.

Przymus leczenia alkoholizmu

W niektórych skrajnych przypadkach można pomyśleć o przymusowym leczeniu alkoholizmu. Nie jest to jednak takie proste, gdyż w świetle prawa nie można ot tak skierować nikogo na przymusowe leczenie.

Takie działanie wymagać będzie ubezwłasnowolnienia alkoholika. Aby do tego doprowadzić, trzeba wejść na drogę sądową. W celu ubezwłasnowolnienia alkoholika niezbędne jest dostarczenie dowodów uzależnienia, takich jak dokumentacja medyczna, wyciągi z konta czy zeznania świadków, a także uzasadnienie takiego wniosku.

Dopiero pozytywne rozpatrzenie wniosku o ubezwłasnowolnienie alkoholika przez sąd może pozwolić na wysłanie bliskiej nam osoby na przymusowe leczenie.

Czasem po prostu się nie da

Choć może być to trudne do zaakceptowania, w wielu przypadkach jakiekolwiek próby pomocy mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Czasem nie wydarzy się to od razu – i najpierw alkoholik podejmie się leczenia, tylko po to, aby później wrócić do nałogu i nie podjąć już więcej żadnej próby. Niekiedy z odmową spotkamy się od razu.

Ważne jest, aby uświadomić sobie, że czyiś nałóg nie jest naszą odpowiedzialnością. Chęć pomocy bliskiej osobie w takiej sytuacji to jedynie wyraz dobrej woli. Kiedy uzależnienie drugiej osoby staje się dla naszego życia zbyt uciążliwe, a my nie jesteśmy w stanie tej osobie pomóc – warto rozważyć odejście. Nie jest to oczywiście łatwy krok, jednak pozostanie w takiej relacji może wiązać się z wieloma szkodami psychicznymi i emocjonalnymi dla nas samych, a z biegiem czasu może rozwinąć się u nas współuzależnienie. Takie życie może być przepełnione latami niepewności, obaw, konfliktów i trudów. Czasem warto zadbać o samego siebie, a w sytuacji, w której alkoholik naprawdę nie przyjmuje pomocy – jedyną receptą dla nas samych może okazać się pozostawienie tej osoby.